Τι είναι νάρκισσος; Πως θα αντιληφθείς ότι συναναστρέφεσαι με ένα τέτοιο άτομο; Και τελικά πως μπορείς να το αντιμετωπίσεις έτσι ώστε να μην καταλήξεις να τρελάνεις τον ίδιο σου τον εαυτό; Όταν γύρω σου υπάρχουν άτομα που το μόνο που θέλουν είναι να νιώθουν εντάξει εκείνοι και επιζητούν συνέχεια την προσοχή και την αποδοχή, τότε κάτι πάει λάθος.
Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή διακρίνονται από μεγάλη εγωπάθεια, ματαιοδοξία και αυτό που καταφέρνουν είναι να δημιουργούν τοξικές σχέσεις γύρω τους. Και επειδή τέτοιου είδους σχέσεις δηλητηριάζουν το μυαλό σου, σήμερα θα σου πω πως να αντιμετωπίσεις έναν νάρκισσο. Πάμε να δούμε τι μπορείς να κάνεις έτσι ώστε να διατηρείς την ψυχική σου ηρεμία και ισορροπία!
Τρόποι να αντιμετωπίσεις έναν νάρκισσο
Ας ξεκινήσουμε πρώτα όμως, κοιτώντας λίγο πιο κοντά τον νάρκισσο. Τι είδους άνθρωπος είναι και ποιοι είναι οι τύποι ναρκισσισμου που μπορείς να συναντήσεις. Αρχικά θα το ορίσουμε με βάση τις δύο κυρίαρχες εκφάνσεις και έπειτα θα δούμε ποιες είναι οι υποκατηγορίες της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας, όπως τις ορίζει η ψυχολόγος Dr. Elinor Greenberg.
Οι δύο κυρίαρχες εκφάνσεις είναι ο μεγαλεπήβολος ναρκισσισμός και ο ευάλωτος ναρκισσισμός. Στην πρώτη περίπτωση του μεγαλεπήβολου ναρκισσισμού το άτομο χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, τάσεις κυριαρχίας και θέλει να είναι το επίκεντρο της προσοχής. Ένα άτομο διαμορφώνει μια τέτοια προσωπικότητα όταν είναι ακόμα στην παιδική του ηλικία και αυτό γιατί οι γονείς και ο γενικότερα ο περίγυρος του, του πλέκουν το εγκώμιο. Ουσιαστικά αυτός ο υπερβολικός έπαινος οδηγεί και σε υπερβολική έπαρση.
Στον αντίποδα της πρώτης έκφανσης έρχεται ο ευάλωτος ναρκισσισμός. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο χρησιμοποιεί τον ναρκισσισμό ως μηχανισμό αυτοπροστασίας. Επίσης η εκδήλωση μιας τέτοιας προσωπικότητας προέρχεται από τραύμα στην παιδική ηλικία, όπου ο περίγυρος του ατόμου το φόρτιζε με συνεχόμενα αρνητικά σχόλια και ουσιαστικά υπήρξε συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση. Τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους νάρκισσου είναι η διακριτικότητα, η συστολή και η ευθιξία. Οι ναρκισσιστές αυτής της κατηγορίας αισθάνονται ότι έχουν κάποια αυτονόητα δικαιώματα αλλά ταυτόχρονα νιώθουν ότι απειλούνται.
Δες επίσης: 7 Σημάδια ότι έχεις σχέση με έναν νάρκισσο!
Dr. Elinor Greenberg
Η ψυχολόγος Elinor Greenberg είπε ότι είναι πάρα πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι συμβιώνουν με έναν νάρκισσο, χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Για αυτό το λόγο έδωσε 3 υποκατηγορίες ναρκισσιστών, των οποίων τα μοτίβα σχέσεων είναι ίδια και επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά. Δίνοντας προσοχή στις λεπτομέρειες μπορείς να διακρίνεις αν κάποιος από το περιβάλλον σου ανήκει σε κάποια από τις υποκατηγορίες. Ποιες είναι αυτές;
Πρώτος είναι ο ναρκισσιστής-επιδειξίας, στόχος του οποίου είναι να τον θαυμάζουν όλοι. Θεωρούν ότι είναι τέλειοι και αυτό παρουσιάζουν προς τα έξω. Βέβαια, ξέρουν ότι κάτι τέτοιο είναι αναληθές και για αυτό όταν κάποιος προσπαθήσει να κλονίσει αυτό το τέλειο γίνονται ευέξαπτοι και επιθετικοί.
Πέρα από αυτό, ένα επιδειξίας ναρκισσιστής μετά την οποιαδήποτε συναναστροφή του σκέφτεσαι πόσο εντυπωσίασε τον άλλον. Είναι ένα άτομο αυταρχικό, αναμένει το θαυμασμό του άλλου και χρειάζεται συνεχώς επιβεβαίωση.
Δεύτερος είναι ο συγκαλυμμένος ναρκισσιστής. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο θέλει να έχει στενή σχέση με το άτομο που θαυμάζει ο ίδιος. Δε θέλει να είναι το επίκεντρο της προσοχής μιας και φοβούνται να είναι ευάλωτοι. Αυτό προκύπτει συνήθως λόγω επανειλημμένων υποτιμιτικών συμπεριφορών κατά την παιδική ηλικία.
Για αυτό και προσπαθούν να δημιουργήσουν στενές σχέσεις με άτομα που θαυμάζουν. Για έναν συγκαλυμμένο ναρκισσιστή οι άνθρωποι είναι αναλώσιμοι- όσο εξυπηρετούν τις ανάγκες του μένουν, όταν πάψουν τότε φεύγουν. Αρκούνται με μικρά “τυράκια” επιβεβαίωσης και συνήθως οι σχέσεις που κάνουν είναι με ναρκισσιστές επιδειξίες για να μπορούν να “κλέβουν” λίγη από τη λάμψη τους.
Δες επίσης: 10 Βήματα για να γλιτώσεις από μια τοξική σχέση!
Τελευταία υποκατηγορία είναι ο τοξικός ναρκισσιστής. Είναι το άτομο που θέλει να είναι πάντα κυρίαρχο, κανείς να μην τολμήσει να απειλήσει την εξουσία του και επίσης μια από τις συμπεριφορές του είναι να υποτιμά του άλλους. Δεν ικανοποιείται με τίποτα, θέλει να έχει τον έλεγχο στα πάντα και προσπαθεί να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται τον απέναντι του.
Μιλάμε για μια σαδιστική συμπεριφορά στην οποία στόχος είναι να θεοποιηθεί ο ίδιος και να καταστρέψει κάθε ίχνος αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης του συντρόφου του. Από ότι καταλαβαίνει το “τοξικός” είναι ίσως καταλληλότερη λέξη για να περιγράψει αυτό το άτομο.
Βάλε όρια
Όπως σου είπα προέχει η δική σου ψυχική υγεία και ένας νάρκισσος προκειμένου να πάρει την αποδοχή που θέλει μπορεί να σου κάνει την ψυχολογία κομμάτια. Για αυτό μια καλή αρχή είναι να βάλεις όρια. Βάλε τις δικές σου ανάγκες πρώτα και μην αφήσεις για κανένα λόγο να καταπατήσει τις ανάγκες σου.
Καθρέφτισε την συμπεριφορά του
Την επόμενη φορά που θα προσπαθήσει να σε μειώσει ή να σε κριτικάρει ή να σε ειρωνευτεί, καθρέφτισε του την συμπεριφορά του. Τι σημαίνει αυτό; Όχι δεν σημαίνει να πέσεις στο επίπεδο του και να κάνεις το ίδιο. Ίσως να φέρει αποτελέσματα, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι θα διογκώσει τον καυγά. Αυτό που σημαίνει είναι ότι θα πρέπει να του δείξεις ότι η συμπεριφορά του είναι άσχημη απέναντι σου. Τόνισε του τα σημεία που σε έκαναν να νιώσεις άσχημα και ρώτησε τον αν συνειδητοποιεί ότι το κάνει.
Σε κανέναν δεν αρέσει να βλέπει πόσο άσχημα φέρεται, πόσο μάλλον ένας νάρκισσος, ο οποίος θα υποχωρήσει μόλις συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Αντιμετώπισε τον και φέρτον κατάματα με την αλήθεια και την κατάσταση που συμβαίνει.
Δες επίσης: 10 Βήματα για να γλιτώσεις από μια τοξική σχέση!
Συνειδητοποίησε ότι το πρόβλημα είναι ο νάρκισσος
Το μεγαλύτερο βήμα που θα πρέπει να κάνεις είναι να σταματήσεις να δικαιολογείς και να συνειδητοποιήσεις ότι το πρόβλημα είναι ο νάρκισσος τις περισσότερες φορές και όχι εσύ. Σίγουρα δεν είναι ότι θα έχεις πάντα τις τέλειες αντιδράσεις σε όλες τις καταστάσεις, όμως τις περισσότερες φορές δεν φταις εσύ για την συμπεριφορά που λαμβάνεις. Φταίει η τάση εγωπάθειας που έχει ένας νάρκισσος και η ανάγκη του να είναι καλύτερος από όλους.