Σου έχει συμβεί ποτέ να είσαι κάπου και να νιώθεις ότι αυτό το σκηνικό εσύ κάπου το έχεις ξαναζήσει; Είναι μια περίεργη, σχεδόν άβολη κατάσταση κατά την οποία συμβαίνει κάτι το οποίο εσύ νιώθεις ότι έχεις ξαναβιώσει ή ότι το έχεις δει σε κάποιο όνειρο. Είναι αυτό που λέμε deja vu ή όπως το έθεσε ο πατέρας της ψυχανάλυσης ο Φρόυντ είναι “προφητικά όνειρα”.
Με αφορμή ένα πρόσφατο deja vu που είχα αποφάσισα να το ψάξω λίγο παραπάνω και να δω τι ερμηνεία έχει να δώσει ο τομέας της ψυχολογίας πάνω σε αυτό. Μάλιστα, δεν στάθηκα μόνο στο γενικό κομμάτι της ερμηνείας, αλλά μελέτησα και τις ερμηνείες που έχουν δώσει τρεις από τους μεγαλύτερους ψυχαναλυτές. Αν το έχεις βιώσει και εσύ και σε ενδιαφέρει να μάθεις παραπάνω πράγματα, έλα μαζί μου να δούμε λεπτομέρειες.
Πως ερμηνεύεται το deja vu από τον τομέα της ψυχολογίας
To de ja vu σύμφωνα με την ψυχολογία
Ο κλάδος της ψυχολογίας έχει δώσει διάφορες ερμηνείες ανά τα χρόνια. Μια από αυτές είναι η θεωρία της ομοιότητας. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία το deja vu συμβαίνει όταν η κατάσταση την οποία ζούμε, ταιριάζει πάρα πολύ με κάποια παλαιότερη μνήμη μας την οποία δε μπορούμε να ανακαλέσουμε. Όσο περισσότερα είναι τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στην παλιά μνήμη με την παροντική κατάσταση, τόσο πιο έντονο το αίσθημα ότι έχεις ξαναζήσει αυτήν την ίδια κατάσταση.
Υπάρχει και μια νευροφυσιολογική θεωρία, η οποία λέει ότι ο εγκέφαλος δίνει σήμα μια εσφαλμένης ή τυχαίας μνήμης. Οι νευρώνες δε μπορούν να επιβεβαιώσουν αυτήν την εσφαλμένη μνήμη και κάπως έτσι από αυτή την χρονοκαθυστέρηση έχουμε το αίσθημα της οικειότητας με μια κατάσταση που όμως δε θυμόμαστε ούτε πότε τη ζήσαμε, ούτε που και δε μπορούμε να ανακαλέσουμε λεπτομέρειες.
Δες επίσης: Μαθήματα ζωής από τον ψυχαναλυτή Ματθαίο Γιωσαφάτ!
Sigmund Freud- Πατέρας Ψυχανάλυσης
Ο αγαπημένος Φρόυντ ασχολήθηκε πολύ σοβαρά με το θέμα και μάλιστα έλεγε πως το deja vu δεν είναι κάποια παραίσθηση. Ίσα, ίσα όταν μας συμβαίνει, εκείνη τη στιγμή το μυαλό μας όντως ανακαλεί μια κατάσταση που έχει ήδη συμβεί. Το γεγονός ότι δε μπορούμε να το θυμηθούμε οφείλεται στο ότι αυτή η μνήμη δεν έχει περάσει από το συνειδητό κομμάτι του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τον τον Freud το deja vu αντιστοιχεί στη μνήμη μιας ασυναίσθητης φαντασίας– όπως η ονειροπολισία.
Carl Jung
Ένας ακόμα γνωστός ψυχαναλυτής, ο Carl Jung (Καρλ Γιουνγκ), ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο θέμα εκτενώς. Σύμφωνα με τον Γιουνγκ το deja vu προκύπτει ως αποτέλεσμα του συλλογικού μας ασυνειδήτου. Ουσιαστικά ένα συμβάν του παρελθόντος που έχει “θαφτεί” στο ασυνείδητο, κάποια στιγμή πυροδοτείται από μια παρόμοια κατάσταση και επανέρχεται στο συνειδητό μας κομμάτι. Μόνο που αυτό τόσο καιρό- όσο ήταν στο ασυνείδητο-έχει δουλευτεί μέσα μας και για αυτό έχουμε αυτή την αίσθηση ότι ξαναζούμε μια κατάσταση.
Δες επίσης: Πως να επιλέξετε έναν σωστό ψυχολόγο!
Sandor Ferenczi
Ο Φερέντσι ήταν μαθητής του Φρόυντ και όπως ήταν αναμενόμενο, ασχολήθηκε και ο ίδιος με το θέμα deja vu. Βέβαια, η διαφορά του Ferenczi σε σχέση με τον Freud ήταν στο γεγονός ότι ο πρώτος πίστευε ότι το deja vu δεν είναι αποτέλεσμα μόνο ονειροπολισίας (daydreaming), αλλά προέρχεται και από τα όνειρα που βλέπουμε το βράδυ. Οπότε αυτό το αίσθημα οικειότητας μπορεί να αποδοθεί στις ασυναίσθητες φαντασίες, η οποίες επανέρχονται στην μνήμη από μια τυχαία πραγματική κατάσταση.